بازگشت امید به درمان بیماران با یک زباله زایمانی/هزینه ذخیره‌سازی خون بند ناف چقدر است؟

به گزارش پایگاه خبری خبرشهر، در بعضی بیماری‌های خونی، سرطانی، ایمنی و متابولیکی، بهترین راه درمان این است که مغز استخوان بیمار بازسازی شود. برای این کار معمولاً از پیوند مغز استخوان استفاده می‌کنند؛ یعنی سلول‌های بنیادی سالم را جایگزین سلول‌های آسیب‌دیده بیمار می‌کنند. این سلول‌ها یا از خود بیمار گرفته می‌شود یا از دیگران. اگر امکان استفاده از سلول‌های بنیادی خود بیمار وجود نداشته باشد، بهترین گزینه این است که از سلول‌های بنیادی خواهر یا برادر بیمار استفاده شود.

بدن انسان از سلول‌های گوناگونی ساخته شده است؛ سلول‌هایی که هرکدام با ایجاد بافت‌ها و اندام‌های مختلف، وظایف خاصی را بر عهده دارند. برخی از این سلول‌ها، مانند سلول‌های تمایزیافته عمر کوتاهی دارند یا ممکن است بر اثر بیماری و آسیب از بین بروند. به همین دلیل، وجود سلول‌های بنیادی که بتوانند این سلول‌ها را دوباره بسازند، ضروری است. سلول‌های بنیادی ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند و قادرند به انواع سلول‌های تخصصی از جمله سلول‌های قلبی، عصبی، غضروفی و بسیاری سلول‌های دیگر تبدیل شوند.

تحقیقات نشان داده است که خون بند ناف منبع خوبی برای سلول‌های بنیادی است. خون موجود در بندناف جدا شده از نوزادان در بدو تولد، اگرچه به عنوان ضمائم اضافی و زباله زایمانی در نظر گرفته می‌شود، اما در واقع حاوی تمامی سلول‌های خونی و از همه مهم‌تر درصد قابل ملاحظه‌ای از بنیادی خون‌ساز است که آن را بسیار ارزشمند می‌سازد و پیوند سلول‌‌های موجود در آن، برای درمان بیماری‌های گفته شده، امیدبخش بوده است.

بعد از آن که دانشمندان متوجه شدند که خون بند ناف می‌تواند منبعی برای سلول‌های بنیادی جهت درمان انواعی از بیماری‌ها باشد، گذشته کشورهای جهان به فکر راه‌اندازی بانک‌‌هایی برای ذخیره خون بند ناف افتادند؛ این بانک‌ها به دو دسته خصوصی و عمومی تقسیم بندی می‌شوند.

در بانک‌های خصوصی خون بند ناف تنها برای خود نوزاد و یا اعضای خانواده او ذخیره می‌شود؛ این بانک به مـادران پیشـنهاد می‌کند که با ذخیره خون بندناف نوزاد، از خانواده خود در مقابل بیماری‌های ایجادشده در آینده محافظت کنند. در مقابل در بانک‌های عمومی، ذخیره‌سازی خون بند ناف به صورت عمومی انجام می‌شود و در صورت اهدای خون بند ناف نوزاد به یک بانک عمومی، این نمونه خون دیگر به نوزاد یا خانواده وی تعلق ندارد و سایر بیمارانی که با این نمونه خونی مطابقت ژنتیکی داشته باشند نیز می‌توانند از سلول‌های بنیادی آن بهره‌مند شوند.

هزینه جمع‌آوری و ذخیره‌سازی و انجماد نمونه‌ها در بانک خون خصوصی برعهده خانواده و در بانک عمومی به عهده سازمانهای دولتی یا مردم‌نهاد و خیریه است.

هرساله ۱۷ نوامبر برای تشویق جوامع به اهدا یا ذخیره سازی خون بندناف برای استفاده‌های درمانی آینده به عنوان روز جهانی خون بند ناف نامگذاری شده است.

در همین راستا به گفت‌وگو با مرتضی ضرابی، مدیرعامل بانک خون بند ناف رویان پرداختیم.

ضرابی با بیان این که ذخیره‌سازی سلول‌های بنیادی خون بند ناف، فرصتی است که تنها در زمان تولد نوزاد در اختیار خانواده قرار می‌گیرد، اظهار کرد: بلافاصله پس از تولد، خونی که در طول دوران بارداری در بند ناف و جفت جریان داشته، و پس از تولد نوزاد قابل جمع‌آوری است، می‌تواند به‌عنوان نمونه خون بند ناف برداشت شود.

وی افزود: خون بند ناف به‌دلیل اینکه سرشار از سلول‌های بنیادی خون‌ساز است، قابلیت استفاده در بیماری‌های خونی را دارد و در بسیاری موارد می‌تواند جایگزین پیوند مغز استخوان باشد. اهمیت این موضوع در آن است که برای افرادی که امکان دسترسی به پیوند مغز استخوان را ندارند، استفاده از خون بند ناف یک گزینه پیشنهادی مهم محسوب می‌شود. از این‌رو، ذخیره‌سازی خون بند ناف یک فرصت ارزشمند برای خانواده‌ها است.

مدیرعامل بانک خون بند ناف رویان ادامه داد: علاوه بر این، در برخی موارد امکان استفاده از نمونه خون بند ناف برای افراد غیرخویشاوند نیز وجود دارد، زیرا ممکن است تطابق ژنتیکی لازم بین نمونه و فرد بیمار برقرار شود بنابراین، اهمیت ذخیره‌سازی این نمونه‌ها در فراهم کردن امکان درمان بیماری‌های بدخیم و خونی برای خانواده‌ها و حتی سایر بیماران است.

وی درباره هزینه ذخیره‌سازی خون بند ناف بیان کرد: هزینه ذخیره‌سازی سلول‌های بنیادی در حال حاضر حدود ۱۶ میلیون تومان است که از افرادی که قصد ذخیره‌سازی خون بند ناف فرزند خود را دارند دریافت می‌شود. همچنین هزینه نگهداری سالانه از سال دوم به بعد حدود ۷۰۰ هزار تومان است که به‌عنوان شارژ سالیانه پرداخت می‌شود.

وی افزود: این امر به‌ویژه خانواده‌هایی که دارای عامل خطر هستند، مثلاً داشتن فرزند مبتلا به بیماری‌های ژنتیکی یا خونی، توصیه می‌شود که در صورت بارداری مجدد، از فرصت ذخیره‌سازی خون بند ناف استفاده کنند، زیرا این نمونه می‌تواند برای درمان فرزند بیمار مورد استفاده قرار گیرد.