۸ هزار خودرو پشت درهای گمرک؛ تعرفه جدید هنوز به بازار نرسیده است

به گزارش پایگاه خبری خبرشهر، وزارت صمت اخیراً از نظام پلکانی تعرفه واردات خودرو رونمایی کرده است؛ طرحی که بر اساس آن تعرفه‌ها متناسب با حجم موتور و نوع مصرف سوخت خودرو تعیین می‌شود. هدف این اقدام، ایجاد عدالت تعرفه‌ای، حمایت از خودروهای اقتصادی و مهار واردات خودروهای گران‌قیمت عنوان شده است.

۸ هزار خودرو در گمرکات خاک می خورد

اجرای این طرح در حالی صورت گرفته که بازار خودرو در وضعیت رکود و کاهش معاملات قرار دارد. فعالان بازار می‌گویند از زمان اعلام تعرفه‌های جدید، خرید و فروش تقریباً متوقف شده است و بیشتر خریداران منتظر مشخص شدن اثر تعرفه‌ها بر قیمت نهایی خودروها هستند. از سوی دیگر، کندی روند ترخیص خودروهای وارداتی از گمرک موجب کمبود عرضه در بازار شده است.

تأثیر کوتاه‌مدت اعلام تعرفه های پلکانی واردات خودرو بر بازار آزاد

-افزایش رکود معاملاتی:
خریداران و فروشندگان تا زمان روشن شدن جزئیات نهایی تعرفه‌ها دست از معامله می‌کشند. همین اتفاق اکنون هم رخ داده و بازار وارد فاز «انتظار» شده است.

-افزایش قیمت خودروهای لوکس:
خودروهایی با حجم موتور بالا به دلیل پیش‌بینی افزایش تعرفه، در بازار آزاد با رشد قیمت مواجه می‌شوند. این رشد ناشی از محدودیت عرضه و هزینه بیشتر واردات است.

-کاهش جذابیت خودروهای گران‌قیمت برای واردکنندگان:
واردکنندگان ترجیح می‌دهند به سمت خودروهای اقتصادی‌تر و کم‌مصرف‌تر بروند تا هزینه تعرفه کمتری پرداخت کنند.

-افزایش نوسان قیمت در کوتاه‌مدت:
تا زمانی که خودروهای وارداتی با تعرفه جدید وارد و ترخیص نشوند، بازار در حالت ناپایدار باقی می‌ماند.

در این باره، مهدی دادفر دبیر انجمن واردکنندگان خودرو با اشاره به اهمیت اجرای نظام تعرفه‌ای جدید به خبرنگار تسنیم می‌گوید: از اعلام تعرفه‌های پلکانی استقبال می‌کنیم و ای کاش این موضوع زودتر انجام می‌شد، اما باید توجه داشت که مشکل واردات تنها تعرفه‌ها نیست. اکنون حدود ۸ هزار خودرو در گمرکات کشور باقی مانده چون تعیین تکلیف ارزی آن‌ها هنوز انجام نشده است.

وی با اشاره به عقب‌ماندگی برنامه واردات افزود: قرار بود تا پایان سال ۱۴۰۴ حدود ۱۰۰ هزار خودرو برای مدیریت بازار وارد کشور شود، اما تاکنون تنها ۲۵ هزار خودرو وارد شده است. این میزان نمی‌تواند نیاز بازار را پاسخ دهد و همین امر باعث ادامه رکود در معاملات شده است.

دادفر همچنین بر لزوم شفافیت اطلاعات شرکت‌های واردکننده خودرو تأکید کرد و گفت: وقتی بدانیم هر شرکت چه میزان ارز دریافت کرده و چه تعداد خودرو وارد کرده است، بسیاری از چالش‌ها در قراردادها و اختلافات در عرضه برطرف می‌شود.

دادفر در خصوص عملکرد سامانه یکپارچه عرضه خودروهای وارداتی گفت: سامانه‌ عرضه خودروهای که قرار بود با سازوکار کم‌ترین تقلب و بیش‌ترین نظارت عمل کند، به ابزاری برای دخالت حداکثری تبدیل شده است و امروز سامانه جامع فروش برخلاف مصوبات شورای رقابت است؛ چراکه در این ساختار، دولت هم تخصیص‌دهنده ارز است و هم فروشنده خودرو و بخش خصوصی عملا حذف شده و واردکنندگان نیز به کارگزار دولت تبدیل شده‌اند.

کارشناسان معتقدند اجرای نظام پلکانی تعرفه در بلندمدت می‌تواند باعث تنوع در عرضه خودروهای اقتصادی، کاهش مصرف سوخت و افزایش رقابت در بازار داخلی شود. با این حال، در کوتاه‌مدت این سیاست موجب افزایش رکود و نوسان در بازار آزاد شده است.
افزایش تعرفه خودروهای لوکس باعث بالا رفتن قیمت آن‌ها در بازار شده، در حالی که کندی ترخیص خودروهای اقتصادی‌تر، عرضه را محدود نگه داشته است.

از دید فعالان بازار، اگر فرآیند تخصیص ارز و ترخیص خودروها تسریع نشود، اجرای نظام تعرفه‌ای جدید نیز تأثیر عملی چندانی بر بهبود وضعیت بازار نخواهد داشت.

اجرای نظام پلکانی تعرفه را می‌توان گامی مثبت در جهت اصلاح ساختار واردات و عدالت در تعرفه‌گذاری دانست، اما این سیاست بدون شفافیت در عملکرد واردکنندگان، تخصیص به‌موقع ارز و تسهیل ترخیص خودروها به نتیجه مطلوب نخواهد رسید. بازار خودرو در حال حاضر نیازمند هماهنگی میان سیاست‌گذاری تعرفه‌ای و اجرای عملی در سطح گمرک و نظام ارزی است تا مسیر از رکود به سمت تعادل واقعی تغییر کند.