پذیرش دانشجوی «استاد محور» به کنکور دکتری ۱۴۰۲ رسید

گروه حوزه و دانشگاه: آزمون دکتری (Ph.D) سال ۱۴۰۲ پنجشنبه ۱۱ اسفند ۱۴۰۱ با حضور ۱۶۹ هزار و ۹۶۴ داوطلب در ۲۴۷ کد رشته و در ۷ گروه آزمایشی برگزار شد و کارنامه نتایج اولیه این آزمون یکشنبه ۲۷ فروردین ۱۴۰۲ منتشر شد.

دفترچه انتخاب رشته‌های تحصیلی آزمون ورودی دوره دکتری«Ph.D» (نیمه‌متمرکز) سال ۱۴۰۲ از دوشنبه ۲۸ فروردین ۱۴۰۲ در سایت سازمان سنجش منتشر شده است و برای نخستین بار تغییراتی در زمینه شیوه‌های پذیرش دانشجو در مقطع دکتری اجرایی شد.

هر ساله در زمان انتخاب رشته داوطلبان مجاز در کنکور دکتری، جزئیات شیوه‌های آموزشی در این مقطع در دفترچه انتخاب رشته اعلام می‌شود. در سال ۱۴۰۱ دو شیوه پذیرش در مقطع دکتری به شیوه‌های آموزشی – پژوهشی و پژوهش محور منحصر می‌شد.

یک شیوه پذیرش جدید در دکتری کلید خورد

اما در کنکور دکتری ۱۴۰۲ برای نخستین بار در پذیرش دانشجوی دکتری در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی کشور، شیوه «استاد محور» نیز به مجموعه‌های شیوه‌های پذیرش دانشجو در مقطع دکتری (Ph.D) اضافه شد.

قاسم عمو عابدینی، معاون آموزشی وزارت علوم پیش از این در گفتگو با خبرنگار مهر درباره این شیوه پذیرش یادآور شده بود: براساس مصوبه شورای گسترش و برنامه ریزی آموزش عالی ۲۰ درصد از پذیرش دانشجویان دکتری از سال ۱۴۰۲ به صورت استاد محور خواهد بود.

وی اضافه کرده بود: با اصلاح آئین نامه‌های دکتری و با رعایت اصول استاد محوری، اولین مصوبه در خصوص موضوع مذکور برای سال ۱۴۰۲ و مبنی بر این است که ۲۰ درصد از پذیرش دانشجویان دکتری از سال ۱۴۰۲ به صورت استاد محوری صورت گیرد. یعنی اساتید طرح‌های تحقیقاتی خود را اعلام می‌کنند، سپس شورای دانشگاه این طرح‌ها را تصویب کرده و به وزارت علوم اعلام می‌کند.

معاون آموزشی وزارت علوم خاطرنشان کرده بود: در زمان انتخاب رشته داوطلبان مجاز، ۴ الی ۵ برابر ظرفیت پذیرش به اساتید معرفی می‌شوند، اساتید نیز از بین داوطلبان یک نفر را انتخاب می‌کنند. این برنامه در حال حاضر مصوبه شورای گسترش و برنامه ریزی آموزش عالی را دارد و برای سال آینده عملیاتی خواهد شد.

در همین زمینه دکتر عبدالرسول پورعباس رئیس سازمان سنجش آموزش کشور در گفتگو با خبرنگار مهر درباره تغییر مهم در سنجش و پذیرش دانشجویان تحصیلات تکمیلی گفت: یکی از مهمترین تغییرات عمده سال ۱۴۰۲ پذیرش دانشجو در دوره دکتری بر اساس «استاد پروژه محور» است به این معنی که استادی که پروژه دارد بیشتر دانشجو می‌گیرد. تغییر به این گونه خواهد بود که ممکن است به این شکل تصویب کنیم که به هر استادی یک حداقل تعداد دانشجویی داده شود و تعداد بیشتر دانشجو به استادانی داده شود که ظرفیت پروژه‌ای بیشتری دارند.

وی خاطرنشان کرد: به این ترتیب استادانی که گرنت بیشتری دارند می‌توانند تعداد بیشتری دانشجو داشته باشند و به پروژه‌های ملی کمک کنند. این تغییر در صورت تصویب نهایی در مورد پذیرش دانشجوی کارشناسی ارشد هم به همین شکل رخ می‌دهد.

پورعباس یادآور شد: سامانه نان که به منظور ثبت نیازها و ایده‌ها از سوی وزیر علوم مطرح شده است نیز در مسیر پذیرش دانشجو قرار می‌گیرد. در واقع در این سامانه استاد پروژه‌ها را تعریف می‌کند و بر مبنای آن پروژه‌ها ظرفیت پذیرش دانشجو به استاد داده می‌شود. به طور مثال در یک دانشگاه صنعتی ظرفیت دانشجو به شکل «رشته محل» نخواهد بود و به شکل «رشته – استاد – محل» تعریف می‌شود.

رئیس سازمان سنجش اضافه کرد: به این ترتیب در این تغییر استاد نقش ایجاد ظرفیت برای دانشگاه دارد و پژوهش‌هایی که پیمانکار محور است و قرار است بخشی از یک نیاز کشوری را مرتفع کند در دستور کار قرار می‌گیرد

شیوه آموزشی – پژوهشی: شیوه آموزشی – پژوهشی، روشی است که محتوای برنامه آن مشتمل بر واحدهای درسی و پایان نامه است. این شیوه تا سال ۱۳۸۹ تنها شیوه آموزشی در ایران بوده و پذیرش دانشجو در همه دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی کشور فقط به این روش صورت می‌گرفت.

شیوه پژوهش محور: مقطع دکتری تخصصی است که با محوریت پژوهش و مشتمل بر دریافت واحدهای آموزشی محدود و ارائه رساله برگزار می‌شود.

برگزاری مقطع دکتری پژوهش محور مشروط به داشتن طرح پژوهشی تقاضا محور (طرح پژوهشی دارای کارفرمای مشخص که برابر قرارداد، اجرای آن به مؤسسه واگذار و اعتبارات کامل آن به همراه هزینه‌های نظارت بر آن توسط کارفرما تأمین و نتیجه کار نیز تحویل گرفته می‌شود) با کارفرمای مشخص (شخصیت حقوقی اعم از دولتی و غیردولتی است که طی یک قرارداد، انجام طرح پژوهشی را به دانشگاه / مؤسسه واگذار کرده و تأمین همه هزینه‌های انجام و نظارت بر اجرای موضوع قرارداد است) را تقبل می‌کند.

شیوه استاد محور: اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی دولتی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با مرتبه استاد و دانشیار که حداقل دارای یکی از عناوین استاد نمونه کشوری، سرآمد آموزشی کشوری، دانشمندان یک درصد و دو درصد جهانی یا یک درصد اعلام شده توسط موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) برگزیده جشنواره‌های ملی و بین المللی از قبیل فارابی، خوارزمی، رازی و نظایر آن باشند، می‌توانند حداکثر به میزان ۲۰ درصد ظرفیت پذیرش اعلام شده به صورت مازاد بر ظرفیت، نسبت به پذیرش دانشجو به شیوه استاد محور اقدام کنند.

داوطلبان در صورت کسب حدنصاب تعیین شده و معرفی برای انجام مرحله دوم آزمون، در هنگام انجام مصاحبه تخصصی در صورت اعلام پذیرش به شیوه استاد محور توسط دانشگاه می‌توانند نسبت به انتخاب استاد راهنما اقدام کنند.

پذیرش به شیوه استاد محور پس از طی مراحل و فرایندهای مربوطه و براساس اولویت انتخابی داوطلبان، توسط سازمان سنجش آموزش کشور انجام خواهد شد.

چند نکته:

منظور از کدرشته محلهای پژوهش محور رشته محل‌هایی از موسسات هستند که دارای طرح پژوهشی تقاضا محور است و در زمان انتخاب رشته عناوین آنها در این دفترچه درج شده است.

منظور از «طرح واره»، طرح اولیه رساله داوطلبان رشته محل‌های پژوهش محور است که در راستای طرح پژوهشی تقاضامحور که از طرف مؤسسه اعلام شده است توسط داوطلب تهیه و تدوین و در زمان انجام مصاحبه و بررسی سوابق آموزشی، پژوهشی، فناوری بصورت مکتوب ارائه می‌شود.

عنوان یا عناوین طرح پژوهشی مربوط به هر یک از کدرشته محل‌های پژوهش محور به منظور تهیه «طرح واره» توسط داوطلبان از طریق سایت مؤسسات پذیرنده اعلام خواهد شد.

طول مدت دوره در هر دو شیوه حداکثر ۵ سال است. در موارد استثنایی افزایش طول مدت دوره با تشخیص شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه مجاز است و همچنین انتقال، تغییر رشته و مهمان در هر دو شیوه ممنوع است.

مصاحبه علمی و سنجش عملی و بررسی سوابق آموزشی، پژوهشی و فناوری (مرحله دوم آزمون):

۱. مصاحبه و بررسی سوابق علمی و پژوهشی (مرحله دوم آزمون)، دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی تحت پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به صورت حضوری انجام خواهد شد.

۲. دانشگاه‌ها و مؤسسات مجری مقطع دکتری چگونگی تشکیل پرونده داوطلبان، زمان و مکان برگزاری آزمون، نحوه مصاحبه علمی یا برگزاری آزمون تخصصی را از طریق درگاه اطلاع رسانی خود به داوطلبان اعلام خواهند کرد.

۳. در صورت نیاز و همچنین تشخیص مؤسسه مبنی بر برگزاری آزمون تخصصی، مواد آزمون و ضرایب امتحانی از طریق درگاه اطلاع رسانی دانشگاه یا مؤسسه آموز عالی به اطلاع داوطلبان خواهد رسید.

۴. مرحله دوم آزمون (مصاحبه و بررسی سوابق علمی و پژوهشی) در مؤسسه برای هر داوطلب صرفاً یک بار انجام می‌شود و عدم مراجعه داوطلبان در مرحله دوم آزمون، به منزله انصراف آنان تلقی شده و برگزاری مجدد مرحله دوم (مصاحبه و بررسی سوابق علمی و پژوهشی) برای آن دسته از داوطلبان که در این مرحله شرکت نکرده‌اند، امکانپذیر نخواهد بود.

۵. نمره مصاحبه (ارزیابی سوابق آموزشی، پژوهشی و فناوری و مصاحبه علمی و سنجش عملی) براساس شیوه نامه ابلاغی که از سوی سازمان سنجش آموزش کشور به دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی ارسال می‌شود، صورت خواهد گرفت و دانشگاه‌ها برای تمامی افراد معرفی شده که در مصاحبه شرکت کرده‌اند، نمره‌ای مطابق با شیوه نامه مذکور تعیین و برای گزینش نهایی به این سازمان ارسال می‌کنند.

۶. بر اساس مصوبه جلسه ۱۳۷ مورخ ۶ آبان ۱۳۹۹ شورای ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور شورای عالی انقلاب فرهنگی، دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی می‌توانند برای نمره مرحله دوم آزمون که شامل مجموع نمرات سوابق آموزشی، پژوهشی، فناوری و مصاحبه و هم چنین طرح واره (در رشته محل‌های پژوهش محور) است، حدنصاب نمره برای هر کد رشته محل تعیین کنند و سازمان سنجش آموزش کشور مکلف است در پذیرش نهایی حدنصاب مذکور را اعمال کنند.

۷. دانشگاه‌ها مجاز به برگزاری آزمون کتبی و شفاهی از داوطلبان معرفی شده برای مرحله دوم بوده و نمره آن در مقدار نمره مصاحبه علمی و سنجش عملی لحاظ می‌شود.

امکان انتخاب رشته تا ۲ اردیبهشت ۱۴۰۲

افرادی که براساس مندرجات کارنامه اولیه مجاز به انتخاب رشته‌های تحصیلی شده‌اند تا شنبه ۲ اردیبهشت ۱۴۰۲ فرصت دارند نسبت به ثبت کدرشته‌محل‌های انتخابی خود (حداکثر ۵۰ کدرشته محل درصورت وجود) با توجه به رشته امتحانی که در آن آزمون داده‌اند، در سایت سازمان سنجش اقدام کنند.

به این دسته از متقاضیان توصیه می‌شود؛ ابتدا نسبت به مطالعه دقیق دفترچه راهنمای انتخاب رشته‌های تحصیلی و اطلاعیه‌های مرتبط با آن اقدام کرده، سپس کدرشته محل‌های مورد علاقه خود را از کدرشته محل‌های مربوط به رشته امتحانی انتخاب و اولویت‌ها را به ترتیب علاقه، مرتب کرده و پس از آن نسبت به ثبت انتخاب‌های خود اقدام کنند.

اسامی معرفی‌شدگان دارای حدنصاب به منظور شرکت در مرحله دوم (مصاحبه، بررسی سوابق علمی و پژوهشی و …) در دهه سوم اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ از طریق پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان سنجش منتشر خواهد شد.

داوطلبانی که مجاز به انتخاب رشته هستند و علاقه‌مند به انتخاب رشته‌های دانشگاه آزاد اسلامی هستند، لازم است به درگاه دانشگاه مذکور به آدرس www.azmoon.org مراجعه و براساس اطلاعیه‌های مربوط که در پایگاه آن دانشگاه اطلاع‌رسانی خواهد شد، اقدام کنند.

به گزارش مهر، به نظر می‌رسد تغییر در شیوه پذیرش دانشجو به شیوه استاد محور در مقطع دکتری یکی از مهمترین تغییرات این حوزه و حرکت به سمت اجرای پژوهش‌های کاربردی و نظام مسئله محور در پژوهش است که در کنار بازنگری نظام سنجش و پذیرش دانشجو به کاربردی شدن و حل مسئله به عنوان ضرورت امروز جامعه علمی و دانشگاهی کشور پرداخته است.