پشت پرده گرانی دلار و یورو؛ نقش بانک مرکزی در بازار ارز چیست؟

این روز‌ها  دلار در باطن حرف‌های زیادی با دل مردم دارد. البته با دلالان خود رابطه دوستانه قوی برقرار کرده، اما نتوانسته با افراد ضعیف‌تر جامعه رابطه دلچسبی برقرار کند. گویا خود واقف است که مردم دل خوشی از این دردسر ندارند!

ناگفته نماند این دلار همیشه هم به اسم دردسر شناخته نمیشد، اما زمانی که تاثیر مستقیمش بر زندگی افراد جامعه نهان گشت، تبدیل به دردسری عظیم شد.

در حال حاضر افزایش قیمت ارز نه تنها مهم‌ترین مسئله است، بلکه زمانی مخرب‌تر می‌شود که دولت به این روند بی‌توجه باشد.

چرا دلار گران شد؟ تشویش بازار توسط دلالان یا ترس از گذشته؟

اگر یادتان مانده باشد سال ۹۷ که قیمت دلار ناگهان سر به فلک گذاشت و موجب هراس مردم شد. در این شرایط مردم با شنیدن اخبار قیمت‌های عجیب و برای جلوگیری از سقوط سرمایه‌های زندگیشان اقدام به تبدیل ریال به ارز می‌کردند.

همچنین در همان سال همه طبقات جامعه از قیمت دلار سخن گفته و معتقد بودند دلار به قیمت ۲۵ هزار تومان خواهد رسید و با دخالت دولت در قیمت ۲۲ هزار تومان متوقف خواهد شد. همین امر مردم را وادار به خرید دلار ۱۷ هزار تومان کرد. در نتیجه مردم بیچاره مجبور به فروش دلارهایشان به قیمت ۱۱ هزار تومان شدند.

به نظر می‌رسد بازار امروز هم به همین نقطه خواهد رسید. اکنون دلار ۳۰ هزار تومانی بر دهان همه مردم گذاشته شده و مردم از وحشت نابود شدن سرمایه هایشان به سمت بازار حمله ور شده اند و خود این موضوع باعث افزایش قیمت‌ها در بازار غیررسمی و سپس به تبع آن در بازار رسمی می‌شود.

یک چک پول ۵۰ هزار تومانی ۲ دلار اهمیت دارد!

معلوم نیست که این دلار قصد دارد تا چه قیمتی صعود کند، اما دیروز تا قیمت ۲۵ هزارو ۵۰۰ تومان پیش روی کرد!

 به نظر می‌رسد روند صعودی بهای ارز که از آغاز امسال، با کاهش چشمگیر درآمدهای ارزی دولت شروع شده، دوباره شتاب تازه‌ای گرفته است.

در حالی که تا همین دو سه هفته گذشته ,عبدالناصر همتی رییس بانک مرکزی با حرارت تمام ازکاهش نرخ تبدیل دلار به ریال می گفت اما این روزهاترجیح داده لب بر سخن نگشاید و حتی در صفحه شخصی خوداشاره ای به این قسمت نکرده است.

این روند تا کی و کجا پیش خواهد رفت؟

علی اصغر سمیعی رئیس اسبق کانون صرافان کشور در گفت و گو با خبرنگار بانک و بیمه  گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، در خصوص نرخ ارز و تعادل آن اظهار کرد: فرض کنید  یک توپ در سرازیری به سمت انتهای یک دره بسیار عمیق روان باشد ، اگر بخواهیم از سرعت سقوط آن بکاهیم می باید مسیر آن را عوض کرده و توپ را از آن سرازیری به مسیری هموار و مسطح هدایت کنیم، با توجه به تفاوت معنی دار نرخ تورم در کشور ما و کشورهای حوزه دلار، کاهش مداوم نرخ پول ملی تا زمانیکه فکری برای نرخ تورم بشود ادامه خواهد داشت و این یعنی ادامه سقوط توپ!

وی افزود:  ممکن است گاهی توپ ما، در سر راه سقوط به درختی برخورد کرده و در شاخه‌های آن گیر کند و قیمتها در واقع ثباتی پیدا کند، ولی این ثبات پایدار نخواهد بود و با کمترین نسیمی مثل اعمال تحریم‌های ظالمانه استکبار جهانی ، و یا خروج یک پیمان شکن از یک معاهده و یا علتی دیگر توپ از شاخه درخت رها شده و باز به سقوط در مسیر سراشیبی ادامه می دهد،

وی افزود: گاهی هم ممکن است سرعت توپ زیاد شده و با برخورد بر تخته سنگی، یا مانع سختی، قدری به طرف بالا عقبگرد داشته باشد ولی چون به هر حال راه و مسیر توپ سرازیر و به طرف ته دره خواهد بود، بعد از اندکی بالا رفتن باز به حالت طبیعی خود یعنی ادامه سقوط باز می شود.

سمیعی ادامه داد: شاید بعد از جهش اخیر قیمت‌ها که در اثر نگه داشته شدن فنر قیمت توسط ارائه قیمتهای غیر واقعی ایجاد شده بوده، قیمت ارز و طلا اندکی سیر نزولی بگیرد، اما تا زمانی که اصلاحات جدی در اقتصاد کشور صورت نگیرد و اشکالاتی مانند تورم بالا، بهره بالا چند نرخی بودن ارز، قیمت های دستوری و مصنوعی و نرخ‌ بالای بیکاری، برطرف نشود، مسیر کاهش ارزش ریال به طور کلی همچنان ادامه خواهد یافت. 

رئیس اسبق کانون صرافان کشور در خصوص اجبار صادر کنندگان به فروش ارز حاصل از صدور کالا به قیمت های دستوری, بیان کرد: پیمان‌سپاری ارزی از آنجا که صادرکنندگان را موظف می‌کند ارز حاصل از صادرات خود را به بانک‌های داخلی بفروشند، انگیزه تولید و صادرات را کاهش می‌دهد. زیرا تحت این قانون، صادرکنندگان نخواهند توانست آن‌طور که مایل هستند از عواید تولید و صادرات خود برای حداکثرسازی سود بهره برند.همچنین  اجبار صادر کنندگان به فروش ارز حاصل از صدور کالا به قیمت دستوری، اگرچه به عنوان یک استراتژی مقابله با خروج سرمایه از کشور از سوی سیاستمداران اجرا می‌شود، اما از آنجا که محدودیت‌های سنگینی را برای صادرکنندگان به وجود می‌آورد، می‌تواند ، باعث ترساندن سرمایه داران و مانع از ورود سرمایه به کشور، کاهش سرمایه‌گذاری داخلی و کاهش اشتغال شود؛ زیرا سطح تولید و صادرات را کاهش می‌دهد.

وی در پایان  تصریح کرد:  از آنجا که این قانون، به معنای افزایش دخالت دولت در اقتصاد است، بستر ایجاد فساد هرچه بیشتر فراهم خواهد شد. بدین صورت که صادرکنندگان صورت‌های مالی خود را دستکاری خواهند کرد و انگیزه رشوه‌دهی نیز بالا خواهد رفت. از طرفی بستر شیوع فساد در نهادهای ناظر نیز مهیا خواهد شد.

راهکار کاهش نرخ ارز چیست؟/ بانک مرکزی وارد عمل شود!

پایین آمدن قیمت شدید نفت و عدم‌تقاضای کافی برای این طلای سیاه, میزان ارز دریافتی را کاهش  داد. در راستای بهبود وضعیت بازار ارز راه‌اندازی سیستم صادرات می‌تواند تا حدود بسیاری تنش‌های قیمتی را به حداقل برساند.

توجه به پیمان‌های پولی دوجانبه، اهتمام به تشکیل بازار متشکل ارزی و خرید آتی ارز می‌تواند به ساماندهی قیمت‌ها کمک کند.

لازم به ذکر است پیمان پولی دوجانبه یعنی استفاده همزمان از دو پول ملی کشورهای مبدا و مقصد در تجارت و تامین مالی بین دو کشور، به گونه‌ای که نیازی به ارزهای ثالث نباشد. برای اجرایی شدن این پیمان‌ها نیاز است بانک‌های مرکزی کشور‌های مبدا و مقصد در تجارت، وارد مذاکره با یکدیگر شوند و پیمان پولی دوجانبه امضاء کنند.

شرط ارزان شدن دلار چیست؟

ایرج ندیمی یکی از نمایندگان اسبق کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرنگار بانک و بیمه گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، در خصوص روند  قیمت ارز با توجه به بازار کنونی اظهار کرد:  به طور کلی ارز در بازار عرضه و تقاضا به قیمت نهایی می رسد. برای کاهش قیمت ارز باید ورودی های ارزی بیشتر شود که احتمال آن کمتر است  زیرا مناسبات  بین المللی قابل اعتمادی  برای  ورود ارز وجود ندارد. 

وی ادامه داد: برای کاهش قیمت ارز باید قیمت تقاضا مدیریت شود و  مانع ورود واردات غیر ضروری شویم. ارز تابع سیاست های اقتصادی طلاست. به طور مثال, علی رغم  کاهش ارزش پول, سود سپرده های بانکی کاهش یافت و این مسئله باعث شد بخشی از منابع از بانک ها خارج شده و به سوی منابع ارزی حرکت کند.

این  کارشناس اقتصادی گفت: زمانی که ارزش پول پایین می آید, کاهش سود سپرده های بانکی خودکشی است. بنابراین همه سیاست های مربوط به بازار پول و سرمایه, مناسبات خارجی, رونق و رکود و مدیریت تقاضا در کاهش قیمت ارز تاثیر به سزایی دارد.

ندیمی بیان کرد: با توجه به آنکه ارز یک کالای سرمایه ای محسوب می شود, نمی توان دقیق گفت که قیمت آن در چه تاریخی به تعادل خواهد رسید زیرا تاکنون  ارزش پول مدیریت نشده است.

در پایان؛ مسئله ای که این روزها دغدغه دلالان را بیشتر کرده, کمبود منابع ارزی در کشور است. این در حالی است که در هفته های گذشته با ورود به بازار به جرات می توان گفت نشانی از کمبود ارز در بازار مشاهده نمی شد. حتی صرافی ها هم اگر مسئله سوء استفاده از اختلاف بازار آزاد با بازار رسمی نبود قابلیت عرضه ارز در قیمت ها پایین تر را داشتند. بخش عمده ای از رشد قیمت فعلی ناشی از بزرگنمایی دلالان است.

مسئله نگران کننده دیگر, این است که ارز در یک ماه اخیر اصلاح قیمت نداشته است! این موضوع در بازار بسیار عجیب است و این کاهش های جزئی را نمی توان به حساب اصلاح قیمت گذاشت! همین موضوع نشان می دهد که قیمت های فعلی تحت هیچ شرایطی عادی نیست و نقش دلالان در ایجاد این موضوع به شدت احساس می شود.

انتظار می رود فکری به حال این وضعیت شود و تصیمی برای دلالان ارزی گرفته شود تا برای افزایش منفعت خود با زندگی یک ملت بازی نکنند!