فرونشست زمین تهران؛ سالی ۳۶ سانتیمتر

به گزارش خبرشهر، علی بیت اللهی درباره سابقه فرونشست زمین در ایران اظهار داشت: در اکثر دشت ها و آبخوان های ایران بیش از ۴۰ سال است که فرو نشست رخ داده؛ هر دشتی که افت سطح آب زیرزمینی دارد (همه دشت های ایران) مسلما فرونشست زمین نیز در آنجا در حال رخداد است.

وی با بیان اینکه نرخ فرونشست در بسیاری از مناطق مستعد در حال گسترش است، افزود: برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی کشور موجب شده میزان افت سالیانه سطح آب سفره‌های زیرزمینی در اغلب دشت‌های کشور به حد بحرانی برسد. از ۶۰۹ دشت کشور، تا سال ۱۳۹۴ تعداد ۳۰۹ دشت از نظر توسعه برداشت آب زیرزمینی ممنوعه اعلام شده، ۳۰۰ دشت دیگر کشور نیز یا فاقد منابع آب زیرزمینی شیرین قابل توجه و یا دارای آبهای شور و فاقد کیفیت مناسب است.

بیت اللهی ادامه داد: میزان فرونشست در دشت های رفسنجان، زرند، مشهد و قزوین به ترتیب به میزان ۳۰، ۲۵، ۲۵ و ۲۴ سانتیمتر بر سال است. نرخ فرونشست زمین در محدوده دشت تهران ‌- شهریار حدود ۱۷ سانتیمتر بر سال بوده که برداشت‌های جدید این میزان را در سال‌های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵ به ترتیب حدود ۲۴ و ۳۶ سانتیمتر بر سال نشان می دهد. منطقه جنوب و جنوب غربی تهران یکی از مناطق بسیار مهم است که فرونشست در آن گزارش شده است.

وی درباره اثرات فرونشست در گستره تهران نیز گفت: دشت های جنوب غربی و جنوبی تهران متحمل فرونشست قابل ملاحظه ای به ویژه در سال های اخیر شده و می شوند. بیشینه فرونشست در دشت شهریار واقع در جنوب غرب تهران و دشت ورامین در جنوب شرق پایتخت گزارش شده است.

بر اساس آمار رسمی تا سال ۱۳۹۱ حدود ۵۰ هزار حلقه چاه در استان تهران وجود داشته که از فیروزکوه در غرب استان تا اخترآباد در شرق و از چرمشهر تا فشم توزیع شده اند. دبیر کارگروه ملی زلزله تصریح کرد: علاوه براین تعداد چاه مجاز موجود، چاه های غیر مجازی نیز وجود دارند که بدون پروانه حفر شده اند که تعداد دقیق آنها معلوم نیست ولی با درصد عمده ای از چاه های مجاز برابری می کند که به دلیل عدم وجود کنترل بدون رعایت دبی مجاز و کارشناسی شده، اقدام به استخراج آب زیرزمینی می کنند.

وی تأکید کرد: سرعت پمپ در برخی موارد موجب ماسه دهی چاه ها و تشکیل حفرات ریز و درشت در آبرفت می شوند که مهاجرت این حفرات به سطح زمین موجبات تشکیل فروچال را فراهم می سازد.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی درباره تاثیر فرونشست بر ساختمان ها گفت: بروز فرونشست به دلیل اینکه هیچ گونه یکنواختی اثر در کاهش تراز زیر ساختمان ندارد، موجب کج شدگی و بیرون زدگی سطح ساختمان نسبت به سازه‌های مجاور خواهد شد و این یکی از نشانه‌های این پدیده به شمار می‌آید.

از نشانه‌های دیگر این پدیده می‌توان به خردشدگی موزاییک، سنگ و یا کف سازی ساختمان‌ها در طبقه پایین به دلیل گودشدگی خاک زیر پی و نشست ناهمگون اشاره کرد.

منبع خبر : مهر