شالیزارهای شمال ‌پرمحصول‌تر از همیشه/ برداشت ۹۰۰ هزار تن برنج سفید آغاز شد

به گزارش پایگاه خبری خبرشهر، برنج مازندران؛ ستون امنیت غذایی ملی است. این روزها کار برداشت آغاز شده است. اگرچه تولید برنج در استان‌های گیلان، گلستان، خوزستان و فارس نیز انجام می‌شود، اما مازندران با سهمی بیش از ۴۰ درصد در تأمین برنج کشور، نقش بی‌بدیل و استراتژیکی دارد. کارشناسان امنیت غذایی معتقدند توسعه پایدار تولید برنج در این استان، کلید خودکفایی نسبی در بازار برنج کشور است.

کارشناسان می‌گویند وقتی ما از تولید ۹۰۰ هزار تن برنج سفید در مازندران حرف می‌زنیم، یعنی ۹۰۰ هزار تن محصولی با کیفیت بالا که مستقیماً نیاز مصرفی خانوارها را پاسخ می‌دهد. اگر این روند استمرار یابد، کشور از واردات بی‌نیاز می‌شود لذا لزوم حمایت دولتی از حلقه‌های زنجیره ارزش برنج نکته دیگری است که جامعه علمی کشاورزی آن را می‌گویند و معتقدند افزایش بهره‌وری در کاشت، داشت، برداشت و فرآوری، با حمایت‌های علمی و سیاست‌گذاری درست امکان‌پذیر است. نباید بار سنگین تولید فقط بر دوش کشاورز بماند.

نسل جدیدی از کشاورزان، با چکمه‌های گِلی و موبایل‌های هوشمند

در دهه‌های گذشته، کشاورزی در مازندران پدیده‌ای مردسالارانه و سنت‌محور تلقی می‌شد؛ اما امروز، روستاهای استان شاهد ظهور نسل جدیدی از کشاورزان تحصیل‌کرده‌اند که با نگاه تجاری، فناوری‌محور و محیط‌زیست‌مدار، وارد این عرصه شده‌‌اند معتقدند کشاورزی دیگر کشاورزی بیل و داس نیست. باید علم داشت، فناوری بلد بود و بازار رو هم فهمید. برنج‌کار باید تاجر باشه، نه فقط زارع.

زنان شالیکار؛ ستون‌های خاموش در دل شالیزار

در شالیزارهای فریدونکنار، در گرمای شرجی نیم‌روزی، گروهی از زنان شالیکار با چادرهای گلدار، دستکش‌هایی که تا آرنج بالا زده‌اند و پاهایی گِلی، مشغول دست‌چین کردن خوشه‌های برنج هستند. زینب رحمانی، ۴۵ ساله، می‌گوید: ما از سحر می‌آییم سر زمین، شلتوک را ما می‌بریم، حقوق هم که نداریم.

زنان شالیکار ستون اصلی کار کشاورزی‌اند. آن‌ها نقش‌های چندگانه‌ای ایفا می‌کنند: کارگر، مادر، اقتصاددان، و گاهی مدیر مزرعه. در برخی مناطق، پروژه‌هایی برای توانمندسازی اقتصادی زنان شالیکار از سوی جهاد کشاورزی و سازمان‌های مردم‌نهاد آغاز شده است.

آینده صادراتی برنج مازندران
با رشد کیفیت تولید، حالا صحبت‌هایی درباره صادرات برنج مازندرانی به کشورهای همسایه نیز در میان است. یک فعال اقتصادی در حوزه صادرات محصولات کشاورزی، می‌گوید: اگر دولت در بسته‌بندی، برندینگ و صدور مجوزهای بهداشتی همکاری کند، می‌توانیم برنج طارم را به بازارهای هدف مثل عراق، ارمنستان و قطر صادر کنیم. برنج مازندران عطری دارد که هیچ رقیبی در منطقه ندارد.

با این حال، نبود زیرساخت‌های صادراتی، استانداردهای دوگانه در بازار داخلی و نوسانات ارزی، موانعی است که تحقق صادرات گسترده را به تأخیر انداخته است، اما وضعیت تولید برنج مازندران چگونه است؟

هادی باقری معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی مازندران گفت: امسال حدود ۲۳۰ هزار هکتار از اراضی استان به زیر کشت ارقام محلی و پرمحصول برنج رفته که حدود ۵۰ هزار هکتار آن به ارقام پرمحصولی چون فجر، ندا، شیرودی و سایر ارقام اختصاص داشته است و مابقی به خانواده طارم مازندرانی تعلق دارد.

وی افزود: تا این لحظه، برداشت برنج در بیش از ۸۱ هزار هکتار از اراضی استان انجام شده که معادل ۳۰ تا ۳۵ درصد از کل اراضی زیر کشت است. بیشتر عملیات برداشت مربوط به شهرستان‌های مرکزی مانند آمل، بابل، فریدونکنار، محمودآباد، قائم‌شهر و ساری بوده است.

باقری افزود: ضریب تبدیل شلتوک به برنج در کارخانجات شالیکوبی نیز تاکنون بسیار خوب گزارش شده و پیش‌بینی می‌شود در کشت اول برنج، حدود ۱.۳ میلیون تن شلتوک در استان تولید شود که از این میزان بیش از ۷۰۰ هزار تن برنج سفید استحصال خواهد شد.

وی ادامه داد: با توجه به افزایش قیمت برنج، پیش‌بینی می‌شود حدود ۱۲۰ هزار هکتار از اراضی مازندران برای کشت دوم و پرورش رتون اختصاص یابد. اگر این پیش‌بینی محقق شود، تولید شلتوک از این نوبت کشت به بیش از ۴۰۰ هزار تن و برنج سفید به بیش از ۲۰۰ هزار تن خواهد رسید.

باقری تأکید کرد: در صورتی که این برآوردها تحقق یابد، مجموع تولید برنج سفید در استان به بیش از ۹۰۰ هزار تن خواهد رسید و سهم قابل توجهی از نیاز کشور را تأمین خواهد کرد.

معاون جهاد کشاورزی مازندران در بخش دیگری از سخنان خود با هشدار نسبت به خطرات کم‌آبی گفت: کشاورزانی که به منابع آبی مطمئن مانند آب‌های سطحی یا آب‌بندان‌ها دسترسی ندارند، از کشت دوم یا پرورش رتون خودداری کنند، چرا که شرکت آب منطقه‌ای استان این نوع کشت‌ها را در مناطقی فاقد منابع آبی ممنوع اعلام کرده است.

او همچنین با اشاره به مشکلات ناشی از استفاده کمباین‌های غیرمجاز گفت: کشاورزان باید فقط از کمباین‌هایی با معاینه فنی معتبر استفاده کنند که تحت نظارت اتحادیه کمباین‌داران و تراکتورداران استان باشند. ورود کمباین‌های بدون استاندارد فنی خسارات جدی به مزرعه و محصول وارد می‌کند.

باقری در پایان از روند کاهنده آتش‌سوزی کاه و کلش در استان ابراز خرسندی کرد و گفت: استفاده از کمباین‌های مجهز به خردکن کاه، نقش مهمی در این زمینه داشته و امیدواریم کشاورزان بیش از پیش به این موضوع توجه کنند.

مازندران امسال، از شالیزارهایش بوی امید می‌وزد. تولید بیش از ۹۰۰ هزار تن برنج سفید نه فقط یک آمار، بلکه نتیجه تلاش شبانه‌روزی صدها هزار کشاورز است که با وجود همه دشواری‌ها، خاک را دوست دارند، عرق می‌ریزند، و به سفره مردم معنا می‌بخشند؛ از روستاهای بابل تا نوشهر، از نکا تا دشت‌های بهنمیر، روایت‌ها همه یک چیز می‌گویند امسال، سال خوبی است برای برنج است و تداوم این مسیر اما نیازمند سیاست‌گذاری‌های هوشمندانه، حمایت‌های واقعی و درک جایگاه بی‌بدیل برنج در امنیت غذایی ایران است. کشاورز، اگر دیده شود، ایران را بی‌نیاز می‌کند.