توافق‌نامه‌های چندجانبه پولی راهکاری برای کاهش تقاضای ارز/ استقلال بانک مرکزی در مدیریت جدید

احمد حاتمی‌یزد در گفت‌وگو با خبرشهر، در مورد سیاست‌های بانک مرکزی که از سوی رئیس‌کل جدید بانک مرکزی اعلام شده است، اظهار داشت: ‌رئیس‌کل بانک مرکزی باید اختیارات سیاستی داشته باشد و بانک مرکزی از استقلال کافی برخوردار شود، پیش‌بینی می‌شود در این دوره این اتفاق رخ دهد، وظیفه بانک‌های مرکزی در همه دنیا کنترل تورم و حفظ ارزش پول ملی است. اگر تورم کنترل شود، نرخ ارز هم تعدیل می‌شود.

* دلایل بروز کسری بودجه دولت‌ها از گذشته تاکنون

وی ادامه داد:‌ برای کنترل تورم باید حجم نقدینگی کنترل شود، چون در ۴۰ سال گذشته حجم نقدینگی مرتب رو به افزایش بوده است که دلیل اصلی آن هم کسری بودجه دولت‌ها است چون درآمدهای دولت محقق نمی‌شود، بنابراین از بانک مرکزی قرض می‌کنند و بانک مرکزی هم چون سپرده‌ای ندارد، اقدام به خلق پول می‌کند و این موجب تورم و کاهش ارزش پول ملی و نوسان در نرخ بازار ارز می‌شود.

این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: دولت‌ها از ۱۰۰ سال قبل به درآمد نفتی وابسته شدند و برای افزایش درآمد دولت باید صادرات نفت بیشتر شود، در نتیجه باید روابط بین‌الملل ما با کشورها حل شود.

* ضرورت اهتمام دولت برای کاهش هزینه‌های جاری‌ ‌

حاتمی‌یزد در مورد هزینه‌های جاری دولت که قرار بود طبق قوانین برنامه سالی ۱۰ درصد کاهش پیدا کند، گفت: هزینه جاری دولت کاهش پیدا نکرده و مرتب رو به افزایش است، چون دولت وظایف مختلفی برای خود در نظر می‌گیرد، در حالی که قرار بود طبق قانون اساسی، وظایف حداقلی مانند دفاع، امنیت، آموزش و بهداشت بر عهده دولت باشد، اما بسیاری از هزینه‌های دیگر مانند مؤسسات فرهنگی گوناگون و بسیاری از کارهای دیگر را دولت انجام می‌دهد و به جای کنترل هزینه روند افزایش هزینه‌های دولت ادامه پیدا می‌کند، در حالی که درآمدهای دولت به خاطر تحریم‌ها با مشکل مواجه می‌شود.

* بهبود شرایط مالیاتی کشور نسبت به گذشته

وی اظهار داشت:‌ اگر دولت هزینه‌های جاری خود را کاهش دهد، می‌تواند بخشی از کسری بودجه را جبران کند، راه افزایش درآمد دولت فقط از طریق مالیات بیشتر نیست، چون شرایط رکودی در جامعه وجود دارد؛ البته این را هم بگویم وضعیت مالیات‌ها نسبت به ۱۰ سال گذشته بهتر شده است؛ ‌این نکته را هم بگویم تا ۱۰ سال پیش فرار مالیاتی زیاد بود و سهم مالیات از درآمد ناخالص داخلی حدود ۷ درصد بود، اما امروز وضعیت مالیات بهتر شده و سهم مالیات از تولید ناخالص داخلی به بالای ۱۰ درصد رسیده است.

این کارشناس اقتصادی درباره تک‌نرخی شدن ارز گفت:‌ در ۴۰ سال گذشته فقط در فاصله سال‌های ۸۱ تا ۹۰ ارز تک‌نرخی وجود داشت یعنی سالانه حدود ۵ درصد به نرخ ارز اضافه می‌شد، اما همان هم تک‌نرخی بود، در حالی که اکنون برای ارز سه نرخ وجود دارد.

* توافق‌نامه‌های چندجانبه پولی راهی برای کاهش تقاضای ارز

حاتمی یزد در مورد مدیریت تقاضای ارز از طریق توافق‌نامه‌ها و پیمان‌های پولی دوجانبه با کشورهای همسایه گفت: اگر بتوانیم با کشورها توافق کنیم که مبادلات تجاری با پول‌های ملی انجام شود، می‌تواند در مدیریت تقاضای ارز مؤثر باشد.

* راهکار کاهش کسری بودجه/ اگر کسری بودجه رفع شود رشد نقدینگی کنترل می‌شود

وی در مورد اینکه اکنون فصل ارائه لایحه بودجه است، دولت چگونه می‌تواند بودجه خود را با کمترین میزان کسری ارائه کند؟ گفت: درآمد دولت ناشی از فروش نفت و گاز، مالیات و گمرک و فروش دارایی است که برای کاهش کسری تسهیل فروش ضرورت دارد همچنین دولت باید ‌هزینه جاری را کنترل کند.

این کارشناس اقتصادی اظهار داشت: هزینه‌های جاری دولت باید کنترل شو‌د و دولت از استخدام نیروی جدید خودداری کند اگر کسری بودجه حل شود، رشد نقدینگی کنترل می‌شود و همزمان با اینکه هزینه‌های دولت را کاهش می‌دهیم، باید درآمد ارزی دولت افزایش پیدا کند، مبادلات با کشورهای همسایه با پول‌های ملی انجام شود که این بسیار عالی است.

حاتمی یزد بیان کرد:‌ اتحادیه پول‌های آسیایی‌بین ایران و ۱۰ کشور آسیایی تا ۱۰ سال قبل هم فعال بود بدین ترتیب که مثلا اگر تاجری از هند چای وارد می‌کرد، پول آن را با ریال به بانک مرکزی می‌داد و اگر یک تاجر هندی کالایی از ایران وارد می‌کرد آن هم با روپیه هزینه آن را می‌پرداخت و بعد از یک ماه دو بانک مرکزی ایران و هند به تسویه این مبادله اقدام می‌کردند و این بسیار مؤثر بود؛ این مسأله در حال حاضر اجرا نمی‌شود، بنابراین باید پیمان‌های دوجانبه پولی بین کشورها منعقد شود و از فشار تقاضا برای ارز کاسته شود.