عربستان به عنوان میزبان زائران خانه خدا در ایام حج تمتع هر ساله سهمیه‌ای متناسب با جمعیت هر کشور برای حج تمتع اعلام می‌کند که این سهمیه بر اساس مصوبه سازمان همکاری کنفرانس اسلامی تعیین می‌شود.
چرا سعودی‌ها بیش‌ترین سهمیه حج را دارند؟
با توجه به مصوبه سازمان همکاری کنفرانس بین‌المللی هر سال یک هزارم جمعیت هر کشور می‌تواند به حج تمتع مشرف شود؛ به طوری که از جمعیت ۸۵ میلیون نفری ایران اسلامی، باید هر ساله ۸۵ هزار ایرانی به حج تمتع مشرف شود که به دلیل وقفه چند ساله حج تمتع برای ایرانیان، در سال‌های گذشته این رقم افزایش داشته است.
امسال نیز رئیس سازمان حج و زیارت از تلاش برای اعزام ۹۰ هزار ایرانی به حج تمتع خبر داده است. اما چرا عربستان با وجود جمعیت کم‌تر از ۳۵ میلیون نفری، هر ساله بیش از ۳۰ درصد سهمیه حج تمتع را به خود اختصاص می‌دهد؟ در حالی که طبق مصوبه سازمان همکاری کنفرانس اسلامی برای کشورهای مختلف، تعداد حجاج سعودی هر ساله باید کم‌تر از ۳۵ هزار نفر باشد.
کاهش جمعیت عربستان در ایام کرونا و چشم‌انداز رسیدن به جمعیت ۶۰ میلیون نفری تا سال ۲۰۳۰
علاوه بر این، در ایام شیوع کرونا بسیاری از اتباع مقیم عربستان این کشور را ترک کردند؛ به طوری که بر اساس آمارهای سعودی‌ها ۲.۶ درصد از جمعیت این کشور در سال ۲۰۲۱ میلادی کاهش پیدا کرد که در نهایت محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی با اشاره به چشم‌انداز ۲۰۳۰ از افزایش جمعیت عربستان تا ۷ سال آینده خبر داده و گفته است که جمعیت این کشور به ۵۰ تا ۶۰ میلیون تومان خواهد رسید که نیمی از این افراد را سعودی‌ها و نیمی دیگر را اتباع خارجی مقیم عربستان تشکیل می‌دهند.
برای همین هدف نیز جذب توریست و ساخت شهر رویایی با طراحی متفاوت و قطار مافوق‌سریع را در دستور کار قرار داده و برای جذب گردشگران، از فرصت زیارت خانه خدا هم استفاده می‌کند و در مناسبت‌های مختلف درصدد حضور عمره‌گزاران در شهرهای غیرزیارتی است. همچنین در نزدیکی مکه مکرمه و مدینه منوره نیز جاذبه‌های توریستی از شهربازی تا رستوران‌های شیک پیش‌بینی کرده تا زائران با مشاهده این جاذبه‌ها ترغیب شوند تا به سایر شهرهای این کشور سفر کنند و مدت حضور خود در عربستان را افزایش و به این ترتیب موجب افزایش درآمد غیرنفتی عربستان از طریق صنعت گردشگری شوند.
«گردشگری زیارتی»، مهم‌ترین درآمد غیرنفتی عربستان
با همه تلاش‌هایی که عربستان برای توسعه و پیشرفته نشان دادن شهرهای مختلف آن نشان می‌دهد، درآمد حاصل از زیارت به عنوان یکی از مهم‌ترین درآمدهای غیرنفتی سعودی‌ها به شمار می‌رود و شیرینی این درآمد از سفر زائران به سرزمین وحی، باعث شد تا به فکر جذب گردشگران بیفتد و جاذبه‌هایی برای حضور مردم سایر کشورهای جهان ایجاد کند.
قانون شکنی سعودی‌ها در حج تمتع؛ عربستان بیش از ۳۰ درصد سهمیه حج را تصاحب می‌کند
البته این بخشی از تلاش سعودی‌ها برای توریستی کردن عربستان و سفر به خانه خدا است که در این گزارش فرصتی برای بیان سایر برنامه‌های عربستان در این زمینه نیست. اما نکته قابل توجه، سهمیه عربستان در حج تمتع است؛ به طوری که عربستان به جای ۳۵ هزار زائر در هر سال حدود ۳۰ درصد جمعیت حجاج را تشکیل می‌دهد.
امسال عربستان قرار است ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار زائر را در ایام حج تمتع پذیرش کند که ۸۵۰ هزار نفر آنها را سعودی‌ها تشکیل می‌دهند. این امر به معنای زیرپا گذاشتن قوانین جهانی و حضور ۲۵ برابری زائران سعودی در حج تمتع نسبت به سهمیه رسمی آنهاست.
این روند در سال‌های گذشته نیز چنین بوده و اعتراض مسلمانان برای اصلاح روند نتیجه نداشته است؛ تا جایی که حتی در ۲ سال ابتدایی شیوع کرونا خودشان تصمیم گرفتند که زائر خارجی پذیرش نکنند. پس از آن هم بسیاری از کشورهای اسلامی نسبت به این تصمیم یک جانبه عربستان گلایه کردند و خواستار پذیرش حداقلی زائران از کشورهای مختلف شدند که باز هم عربستان نسبت به این اعتراض و پیشنهادها بی‌تفاوت بود و تصمیم خود را اجرایی کرد.
روند افزایشی سهمیه عربستان در حج تمتع یک دهه اخیر
با این وجود تعداد زائران حج تمتع که به عنوان زائر سعودی در حج ثبت‌نام و شرکت می‌کنند، نسبت به همه کشورها بیش‌تر است؛ تا جایی که حتی کشوری همچون اندونزی که بیش‌ترین سهمیه حج را دارد، باز هم تعداد زائرانش به یک سوم سعودی‌ها نمی‌رسد.
در ادامه جدول تعداد زائران حج تمتع در یک دهه اخیر و سهمیه عربستان و سایر کشورها را مشاهده می‌کنید:
| سال شمسی | سال قمری | تعداد کل حجاج | تعداد زائران حج تمتع از عربستان | تعداد زائران حج تمتع از سایر کشورها |
| ۱۴۰۲ | ۱۴۴۴ | ۲.۵۰۰.۰۰۰ | ۸۵۰.۰۰۰ | ۱.۷۵۰.۰۰۰ |
| ۱۴۰۱ | ۱۴۴۳ | ۹۰۰.۰۰۰ | ۱۲۰.۰۰۰ | ۷۸۰.۰۰۰ |
| ۱۴۰۰ | ۱۴۴۲ | ۶۰.۰۰۰ | ۶۰.۰۰۰ | – |
| ۱۳۹۹ | ۱۴۴۱ | ۱۰.۰۰۰ | ۱۰.۰۰۰ | – |
| ۱۳۹۸ | ۱۴۴۰ | ۲.۴۸۹.۴۰۶ | ۶۳۴.۳۷۹ | ۱.۸۵۵.۰۲۷ |
| ۱۳۹۷ | ۱۴۳۹ | ۲.۳۷۱.۶۷۵ | ۶۱۲.۹۵۳ | ۱.۷۵۸.۷۲۲ |
| ۱۳۹۶ | ۱۴۳۸ | ۲.۳۵۲.۱۲۲ | ۶۰۰.۱۰۸ | ۱.۷۵۲.۰۱۴ |
| ۱۳۹۵ | ۱۴۳۷ | ۱.۸۶۲.۹۰۹ | ۵۳۷.۵۳۷ | ۱.۳۲۵.۳۷۲ |
| ۱۳۹۴ | ۱۴۳۶ | ۱.۹۵۲.۸۱۷ | ۵۶۷.۸۷۶ | ۱.۳۲۵.۳۷۲ |
| ۱۳۹۳ | ۱۴۳۵ | ۲.۰۸۵.۲۳۸ | ۶۹۵.۱۸۵ | ۱.۳۸۹.۰۵۳ |
| ۱۳۹۲ | ۱۴۳۴ | ۱.۹۸۰.۲۴۹ | ۶۰۰.۷۱۸ | ۱.۳۷۹.۵۳۱ |
هر سال عربستان بیش‌ترین سهمیه را بدون درنظر گرفتن مصوبه سازمان همکاری‌های اسلامی به خود اختصاص می‌دهد که البته در حج تمتع سال جاری (۱۴۰۱ شمسی ـ ۱۴۴۳ قمری) با وجود اینکه قرار بود بیش از یک میلیون زائر به حج تمتع مشرف شوند که ۱۵۰ هزار نفر آنها را زائر سعودی تشکیل دهند، تعداد حجاج به ۸۹۹ هزار و ۳۵۳ نفر کاهش یافت و کم‌تر از ۱۲۰ هزار سعودی حاجی شدند.مقایسه سهمیه عربستان نسبت به سایر کشورها در حج تمتع یک دهه اخیر نشان می‌دهد که عربستان هر سال سهمیه خود را بدون نظارت و توجه به قوانین افزایش داده است و حتی در حالی که سال ۱۳۹۸ شمسی (۱۴۴۰ قمری) حدود ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار حاجی داشتیم، ۲۶ درصد این سهمیه (بیش از ۶۳۴ هزار نفر) به عربستان اختصاص داشت که امسال با وجود اینکه سعودی‌ها تعداد حجاج را به همان اندازه اعلام کرده‌اند، بیش از ۳۰ درصد سهمیه حج تمتع (۸۵۰ هزار نفر) از زائران ساکن عربستان هستند.