خرمشهر شهری به وسعت تمام ایران، شهری که خونین شهر این مرز و بوم محسوب می شود و در آغوش خود پنجاه هزار نخل سرجدا دارد که هر کدام نشانه رحمتی بر این دیار هستند؛ شهری که در هر کوی و برزن آن، آلاله‌ای سرخ پرپر شدند تا بار دیگر رنگ سبز خرّمی به خود ببیند، شهری که نخل‌هایش مأذنه‌های بلند تاریخ استواری، پایداری و شجاعت این سرزمین هستند و اگر لب وا کنند از فداکاری دلیر مردانی به خون خفته حکایت می‌کنند که در هر قدم و هر لحظه‌ای پیکر یکی از آنها بر زمین آرام گرفت و روح پاکشان به سوی عرش و ملکوت پرواز کرد، نخل‌های بی سری که گویای مظلومیت و غربت شهری هستند که ناجوانمردانه از طرف نیروهای بعثی مورد هجوم قرار گرفت تا این مظلومیت در سطر سطر تاریخ با رنگ سرخ نوشته شود.
هجوم بی‌رحمانه بعثی‌ها به خرمشهر
آخرین روز شهریور ۱۳۵۹ خورشیدی آغاز هجوم ناجوانمردانه رژیم بعث به ایران اسلامی بود که چند صباحی می شد، انقلابی به خود دیده بود که تمام امید ملت را زنده نگه می داشت؛ ملتی که تمام توان و نیروی خود را در همدلی و وحدت ملی می دید اما نیروهای بعثی آمده بودند تا تمام امید ملتی بزرگ را به یاس تبدیل کنند و به همین دلیل هم یورش خود را به شهرهای مرزی آغاز کردند؛ شهرهایی که نماد آنها خرمشهر بود. نیروهای بعثی در این خیال بودند که مردم شهر روحیه آنچنانی ندارند و تصوّر می‌کردند که مأموریت استیلا بر این شهر را حداکثر طی چند ساعت و با موفقیت به پایان خواهند رساند امّا مقاومت جانانه و دلیرانه رزمندگان اسلام ضمن کُند کردن سرعت پیشروی آنها و نیز وارد آوردن خسارات قابل توجّه، هشداری بود به فرماندهان ارتش بعث که ورود به خانه شیران چندان هم که گمان می‌کردند، سهل و ساده نبود.
دشمن بعثی که در ابتدا تصرّف این شهر را بسیار ساده و در دسترس پنداشته بود و بر همین اساس تنها ۲ گردان مخصوص را جهت اجرای مأموریت مزبور اختصاص داده بود، عملاً ناگزیر شد به منظور مقابله با مدافعان خرّمشهر بیش از ۲ لشکر را بکار گیرد. بدین ترتیب رزمندگان اسلام طی ۳۴ روز جنگ تمام عیار با دشمن تا بُن دندان مسلح تا آخرین لحظه با مقاومت و جانفشانی خود، حدیثی حماسی و انقلابی و در عین حال غم‌انگیز و مظلومانه‌ای را رقم زدند تا اینکه سرانجام خونین شهر در سوم آبان ۱۳۵۹ خورشیدی به اشغال ناجوانمردانه ارتش بعثی درآمد و در شامگاه سوم آبان به مدافعان دستور عقب نشینی داده شد.
عملیات بیت المقدس
عملیات بیت المقدس یکی از بزرگترین و استراتژیک‌ترین عملیات‌های هشت سال دفاع مقدس است که در سه مرحله صورت گرفت. نخستین مرحله عملیات در ساعت ۳۰ دقیقه بامداد ۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۱ خورشیدی با رمز علی بن ابیطالب(ع) در منطقه عملیاتی جنوب غربی اهواز و شمال خرمشهر آغاز شد. نیروهای پیاده با عبور برق آسا از مواضع گوناگون و با انهدام جنگ افزار ها و استعدادهای ارتش بعثی، ۸۰۰ کیلومتر مربع از خاک اشغال شده را آزاد کردند و یگان‌های زرهی با استفاده از پل‌های شناور از کارون عبور کرده، به غرب آن رسیدند. نفرات پیاده و شکارچیان تانک با حمایت یگان‌های زرهی خود را به بخش هایی از جاده مهم اهواز – خرمشهر رسانند و سرانجام رزمندگان با به هلاک رسانیدن تعداد زیادی از بعثی‌ها در اطراف خرمشهر به تثبیت مواضع پرداختند.
دومین مرحله از عملیات در ۱۶ اردیبهشت۱۳۶۱ خورشیدی با هجومی گسترده از محور جنوب و شمال منطقه آغاز شد و رزمندگان تمام خطوط را در دست گرفتند و دژهای به ظاهر تسخیرناپذیر دشمن یکی پس از دیگری با ندای تکبیر و هجوم بی‌امان فتح شدند.
مرحله سوم عملیات با رمز مبارک محمد بن عبداللّه (ص) در اول خرداد آغاز شد. در نخستین ساعات خاکریزهای اول و دوم دشمن در منطقه نور و شلمچه توسط لشکر نصر سقوط کرد و لشکر فجر از نهر عریض عبور کرد و با فشار گاز انبری نیروهای ایرانی، ارتش بعثی به سرعت به طرف پل تدارکاتی اروند رود گریختند. نیروهای هوایی ایران با بمباران مکرر عقبه و شکار هواپیماهای دشمن و نیز تانک‌های آنان، عرصه را بر آنها تنگ کردند تا اینکه قوای اسلام پس از سه روز نبرد خونین در ساعت ۱۳ و ۵۰ دقیقه بعداز ظهر سوم خرداد ۱۳۶۱ خورشیدی سرزمین خسته خرمشهر که به دلیل خون‌های پاک جوانان غیور خود خونین شهر نام گرفته بود به آغوش مام وطن بازگرداندند تا اشک شوق بر گونه‌های مشتاقان حقیقت جاری شود و موج پیروزی بر کوی و برزن شهرها و روستاهای ایران جاری شود و از آن زمان تا به امروز کارون همچنان پایدار و مقاوم پیش می‌رود و اروند رود خروشان‌تر از همیشه می‌خرامد.
فتح خرمشهر تأثیر شگرف سیاسی – نظامی بر روند تحولات سیاسی نظامی منطقه داشت. به گونه ای که این پیروزی غرور آفرین برخی از معادلات منطقه ای را تغییر داد و نشان داد که قدرت جدید ایران به عنوان قدرتی تأثیرگذار ظهور پیدا کرده است. همچنین فتح خرمشهر موقعیت نظامی و استراتژیکی جنگ تحمیلی را وارد مرحله‌ای تازه کرد و نیروهای اسلام با تکرار تهاجمات گسترده و بی‌امان خود در مراحل بعدی پیروزی‌هایی دیگر را برای ملت مسلمان به ارمغان آوردند.
پیام امام خمینی(ره)
روز دوشنبه، سوم خرداد ۱۳۶۱ کسی نبود که لبخند شادی و سرور بر لب نداشته باشد. کسی نبود که شور و شوق تمام وجودش را فرا نگرفته باشد. کسی نبود که اشک اشتیاق از دیدگان جاری نسازد و کسی نبود که خداوند منان و قهار را شکر نگوید؛ چرا که در چنین روزی، پیروزی معجزه مانندی نصیب سپاهیان توحید شده بود و آن، فتح «خونین شهر» بود. بنابراین آزادسازی خرمشهر موجی از شادی و شور و شعف را در هر کوی برزن در شهرهای ایرانی اسلامی ایجاد کرد. رهبر انقلاب در همان روز فتح خونین شهر در پیامی این پیروزی را تبریک گفتند و فرمودند: … مبارک باد و هزاران بار مبارک باد بر شما عزیزان و نور چشمان اسلام این فتح و نصر عظیم که با توفیق الهی و ضایعات کم و غنایم بی‌پایان و هزاران اسیر گمراه و مقتولین و آسیب دیدگان بدبخت که با فریب و فشار صدام تکریتی، این ابرجنایتکار دهر، به تباهی کشیده شده‌اند، سرافرازانه برای اسلام و میهن عزیز افتخار ابدی به هدیه آوردید و مبارک باد بر فرماندهان قدرتمند که فرماندهان چنین فداکارانی هستند که ستاره درخشنده پیروزی های آنان بر تارک تاریخ تا نفخ صور نورافشانی خواهد کرد و مبارک باد بر ملت عظیم الشأن ایران این چنین فرزندان سلحشور و جان بر کفی که نام آنان و کشورشان را جاویدان کردند و مبارک باد بر اسلام بزرگ این متابعانی که در دو جبهه جنگ با دشمن باطنی و دشمنان ظاهری پیروزمندانه و سرافراز امتحان خویش را دادند و برای اسلام سرافرازی آفریدند …
انعکاس فتح بزرگ در مطبوعات غرب
فتح خرمشهر، آن چنان سترگ بود که دستگاه های تبلیغاتی و مطبوعات غرب را مجبور ساخت تا به این پیروزی بزرگ اعتراف کنند. برای نمونه فاینشنال تایمز نوشت: سقوط خرمشهر و اسارت هزاران سرباز عراقی را فقط می توان یک شکست فاجعه آمیز دانست و ارتش عراق تحقیر ناشی از آن را نمی تواند فراموش کند. ارتش عراق، توانست خرمشهر را پس از یک ماه جنگ شدید و تحمل تلفات سنگین به تصرف خود در آورد، در حالی که ایرانیان، پس از یک حمله که کمتر از ۲ روز به طول انجامید، آن را باز پس گرفتند و این عمل، افزون بریک ضربه استراتژیک، از نظر روانی، ضربه بزرگی به ارتش عراق وارد کرد، و اینکه روزنامه فرانسوی لیبراسیون در مطلبی می نویسد: پس از باز پس گیری خرمشهر توسط ایرانیان، بلافاصله آمریکا و اروپا و برخی از کشورهای منطقه خلیج فارس، ابتکارات متعددی را برای پایان دادن به این جنگ به کار گرفتند تا به این ترتیب، از سقوط صدام جلوگیری کنند.