✍رامندی
در روزهای اخیر، چالش‌های متعددی در حوزه ترانزیت ایران پدید آمده که جایگاه استراتژیک کشور را در مسیرهای تجاری منطقه‌ای تهدید می‌کند. توقف کامیون‌های ایرانی پشت مرز بازرگان به دلیل تصمیم ترکیه برای دریافت مابه‌التفاوت قیمت سوخت، منجر به افزایش هزینه‌ها و کاهش کارآمدی مسیرهای ترانزیتی ایران شده است.
این اقدام ترکیه، در کنار حمایت از پروژه‌هایی مانند “کریدور زنگزور”، زنگ خطری جدی برای جایگاه ترانزیتی ایران است. کریدور زنگزور، که از منطقه سیونیک ارمنستان عبور می‌کند، در صورت تحقق، ارتباط مستقیم ایران با ارمنستان را قطع کرده و مسیرهای سنتی ترانزیتی کشور را به نفع ترکیه و آذربایجان تغییر خواهد داد.
علاوه بر این، مفهوم “جهان ترک”، که توسط ترکیه و آذربایجان مطرح شده، در تلاش است تا مسیرهای تجاری منطقه را به نفع خود بازتعریف کند.
اقدامات ترکیه و آذربایجان، که در راستای تغییر معادلات ترانزیتی منطقه طراحی شده، زنگ خطر مهمی برای ایران به‌شمار می‌رود. با وجود موقعیت جغرافیایی استراتژیک کشور، عدم اقدام به‌موقع و برنامه‌ریزی مناسب می‌تواند منجر به کاهش چشمگیر نقش ایران در شبکه ترانزیتی منطقه و محروم شدن کشور از برخی مسیرهای استراتژیک شود؛موضوعی که نیازمند توجه جدی و راهکارهای عملی است.دیپلماسی فعال منطقه‌ای، تعامل با کشورهای همسایه، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های ترانزیتی و تنوع‌بخشی به مسیرهای ترانزیتی راهکارهایی در جهت مقابله با این چالش‌هاست که نیازمند عزمی جدی برای مقابله با این چالش‌هاست.